मुंबईकरांच्या जीवनवाहिनी असलेल्या लोकल ट्रेनमध्ये आता AC विरुद्ध Non-AC असा नवा वाद उभा राहतो आहे. प्रवासी कुठे जास्त आहेत, महसूल कुठून येतोय आणि भविष्यातील प्रवासाची दिशा काय असेल? याचा मागोवा घेणारा डेटा काही रोचक वास्तव उघड करतो.
🚆 प्रवासी संख्या
AC लोकल: दररोज सुमारे २ लाख प्रवासी
Non-AC लोकल: तब्बल ६० लाखांहून अधिक प्रवासी
👉 म्हणजे एकूण लोकल प्रवाशांपैकी AC मध्ये फक्त ४%, तर Non-AC मध्ये तब्बल ९६% प्रवास करतात.
💰 महसूल (Revenue)
AC लोकल: पश्चिम रेल्वेवर एकट्या AC सेवांतून वार्षिक ₹२१५ कोटी महसूल.
Non-AC लोकल: प्रवासी प्रचंड, पण तिकिट दर कमी असल्याने महसूल तुलनेने कमी.
👉 कमी प्रवासी असूनही AC लोकल महसूलात २२% वाटा उचलते.
🚉 सेवा (Services)
Western Railway: दररोज १०९ AC लोकल, बाकी सुमारे १३०० Non-AC सेवा
Central Railway: दररोज ६६ AC लोकल, बाकी हजारो Non-AC सेवा
👉 AC सेवा वाढल्या असल्या तरी पोहोच अजूनही मर्यादितच आहे.
📈 वाढती लोकप्रियता
Western Railway AC प्रवासी: मार्च २०२५ मध्ये दररोज ~१.६३ लाख (मागील वर्षी ~१.०८ लाख)
Central Railway AC प्रवासी: २०२५ मध्ये दररोज ~७७ हजार (मागील वर्षी ~५६ हजार)
👉 उष्णतेमुळे व प्रवासाच्या सोयींमुळे AC लोकलची मागणी हळूहळू वाढते आहे.
🏷️ निष्कर्ष
Non-AC लोकल: अजूनही मुंबईकरांसाठी मुख्य आधारस्तंभ.
AC लोकल: प्रवासी कमी, पण महसूल जास्त आणि लोकप्रियता वेगाने वाढती.
👉 मुंबई लोकलची खरी कहाणी म्हणजे –
“गर्दी Non-AC मध्ये, कमाई AC मध्ये!”