वॉशिंग्टन, ११ ऑगस्ट २०२५: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची भेट १५ ऑगस्ट २०२५ रोजी अलास्कामध्ये होणार आहे. ही भेट युक्रेनमधील साडेतीन वर्षांपासून सुरू असलेल्या युद्धाला संपवण्याच्या उद्देशाने आयोजित करण्यात आली आहे. ट्रम्प यांनी शुक्रवारी त्यांच्या सोशल मीडिया मंच ट्रुथ सोशलवर याबाबत घोषणा केली, “माझी, म्हणजेच अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षाची आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची बहुप्रतिक्षित भेट पुढील शुक्रवारी, १५ ऑगस्ट २०२५ रोजी अलास्का या महान राज्यात होईल. पुढील तपशील लवकरच जाहीर केले जातील.”
अलास्का का निवडले गेले?
अलास्काची निवड या भेटीसाठी अनेक कारणांमुळे करण्यात आली आहे. प्रथम, अलास्का भौगोलिकदृष्ट्या रशियाच्या जवळ आहे, कारण बेरिंग सामुद्रधुनीद्वारे अलास्का आणि रशिया यांच्यातील अंतर फक्त ८८ किलोमीटर (५५ मैल) आहे. रशियाचे परराष्ट्र सल्लागार युरी उशाकोव यांनी अलास्काला “तार्किक” ठिकाण म्हटले आहे, कारण येथे रशिया आणि अमेरिकेच्या आर्थिक हितसंबंधांचा संगम होतो, विशेषतः आर्क्टिक क्षेत्रात. दुसरे महत्त्वाचे कारण म्हणजे, अमेरिका आंतरराष्ट्रीय फौजदारी न्यायालयाचा (ICC) सदस्य नाही, ज्याने पुतिन यांच्यावर युक्रेनमधील कथित युद्ध गुन्ह्यांबद्दल अटक वॉरंट जारी केले आहे. त्यामुळे पुतिन यांना ICC च्या सदस्य देशात प्रवास करताना अटकेचा धोका नाही.
अलास्काचे ऐतिहासिक आणि सामरिक महत्त्व देखील यात आहे. १८ व्या शतकात रशियाने अलास्कावर आपली वसाहत स्थापन केली होती, परंतु १८६७ मध्ये ७.२ दशलक्ष डॉलर्सना हा प्रदेश अमेरिकेला विकला गेला. आज, अलास्का अमेरिकेच्या आर्क्टिक धोरणात आणि संरक्षण रणनीतीत महत्त्वाची भूमिका बजावते, ज्यामुळे हा प्रदेश आंतरराष्ट्रीय चर्चांसाठी योग्य ठिकाण बनतो. अलास्काचे गव्हर्नर माइक डनलेव्ही यांनी या भेटीचे स्वागत केले आहे, “अलास्का हे जगातील सर्वात सामरिक ठिकाण आहे, जे उत्तर अमेरिका आणि आशिया यांच्यातील क्रॉसरोड आहे. जागतिक महत्त्वाच्या चर्चा येथे होणे योग्य आहे,” असे त्यांनी सोशल मीडियावर म्हटले आहे.
काय चर्चा होणार आहे?
या शिखर परिषदेचा मुख्य उद्देश युक्रेनमधील युद्ध संपवण्यासाठी दीर्घकालीन शांततेचा मार्ग शोधणे आहे. ट्रम्प यांनी युक्रेन आणि रशिया यांच्यात “प्रदेशांची अदलाबदल” होऊ शकते, असे संकेत दिले आहेत, ज्यामुळे दोन्ही देशांना फायदा होईल. तथापि, युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोदिमीर झेलेन्स्की यांनी याला तीव्र विरोध केला आहे. त्यांनी म्हटले आहे की, युक्रेन आपला भूभाग रशियाला देणार नाही आणि अशा कोणत्याही कराराला “मृत उपाय” म्हटले आहे.
रशियाने युक्रेनच्या पूर्वेकडील दोन प्रदेश आणि क्रिमियावर ताबा मिळवण्याची मागणी केली आहे, तसेच युक्रेनच्या नाटो सदस्यत्वाला विरोध केला आहे. दुसरीकडे, ट्रम्प यांनी युक्रेनला सर्व आवश्यक साहाय्य मिळेल, असे आश्वासन दिले आहे, परंतु पुतिन यांच्याशी थेट भेटण्याला प्राधान्य दिले आहे.
पृष्ठभूमी आणि संदर्भ
ही भेट ट्रम्प यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळातील पहिली थेट भेट आहे आणि २०१९ नंतर ट्रम्प आणि पुतिन यांच्यातील पहिली भेट आहे. ट्रम्प यांनी युक्रेन युद्ध २४ तासांत संपवण्याचे निवडणूक प्रचारात आश्वासन दिले होते, परंतु त्यांना त्यात यश मिळाले नाही. जुलै २०२५ मध्ये त्यांनी रशियाला १० ते १२ दिवसांची मुदत दिली होती, अन्यथा रशियाशी व्यापार करणाऱ्या देशांवर १००% शुल्क लादले जाईल, असे म्हटले होते. तसेच, भारतासारख्या देशांवर रशियन तेल आयात केल्याबद्दल ५०% शुल्क लादण्यात आले आहे.
आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया
युक्रेन आणि युरोपीय देशांनी या भेटीवर चिंता व्यक्त केली आहे, कारण युक्रेनला या चर्चेतून वगळण्यात आले आहे. झेलेन्स्की यांनी म्हटले आहे की, “युक्रेनशिवाय घेतलेले कोणतेही निर्णय शांततेच्या विरोधात असतील.” तथापि, ट्रम्प यांनी युक्रेनला सर्व आवश्यक पाठिंबा देण्याचे आश्वासन दिले आहे.
पुढे काय?
ही भेट युक्रेन युद्धाला संपवण्यासाठी निर्णायक ठरू शकते, परंतु रशिया आणि युक्रेन यांच्यातील परस्परविरोधी मागण्यांमुळे यशाची शक्यता अनिश्चित आहे. अलास्कामधील ही भेट जागतिक राजकारणात महत्त्वाची ठरेल, कारण यामुळे अमेरिका-रशिया संबंध आणि युक्रेन युद्धाच्या भवितव्यावर परिणाम होऊ शकतो.
By
